Morton’s Neuroom

Wat is het?

‘Morton’s Neuroom is een goedaardige zwelling of verdikking van een gevoelszenuw in de voorvoet. Meestal betreft het de zenuw die ligt tussen de kopjes van het derde vierde middenvoetsbeentje, dus tussen de kleine teen en de vierde teen. Ik zie het vrij vaak.’

Wat voel je?

‘Een branderige, stekende, soms op kramp lijkende pijn in de voorvoer, uitstralend naar de tenen. Bij het lopen wordt het erger, terwijl het uitdoen van de schoenen meestal verlichting brengt. Ook komt het vaak voor dat mensen het gevoel hebben dat er voortdurend iets onder hun voet of in hun schoen zit. Of ze hebben een doof gevoel in de twee tenen die worden bediend door de aangedane zenuw. Het probleem doet zich vrijwel nooit in twee voeten tegelijk voor.’

Hoe ontstaat het?

‘Dat is niet helemaal duidelijk, maar de directe oorzaak is vrijwel zeker een terugkerende beschadiging van de zenuw, omdat die telkens even klem komt te zitten tussen de kopjes van de middenvoetbeentjes. De zenuw reageert op die irritatie met weefselgroei. De indirecte oorzaak is vermoedelijk degeneratie van de ligamentjes, de pezen die de voet met al zijn botjes en gewrichtjes stevigheid geven. Het is een gevolg van het verouderingsproces. De voet zakt wat in, de botjes laten zich makkelijker naar elkaar toe drukken en de kans dat de zenuw bekneld raakt neemt toe.’

Hoe stel je het vast?

‘Op basis van het verhaal van de patiënt en door het manipuleren van de voet. Drukken op de verdachte plek doet zeer, evenals het zacht naar elkaar toe knijpen van de voetbeentjes. Hoewel het om een verdikking gaat, kun je het neuroom meestal niet goed voelen door de plek te betasten. Het weefsel is namelijk vrij zacht. Als de arts andere pathologie wil uitsluiten, stressfractuurtjes bijvoorbeeld, laat hij soms een foto maken.’

Wat doe je er aan?

‘Als de pijn of irritatie niet heel erg is, kun je het even aanzien. Neem relatieve rust en geef de voeten vrij spel door ruime, platte schoenen te dragen en binnen blootsvoets of op sokken te lopen. ’s Zomers zijn slippers of sandalen een uitkomst, want die geven ook niet of nauwelijks laterale druk. Bij de diagnose Morton’s Neuroom adviseren we vrijwel altijd in eerste instantie een conservatieve aanpak. Niet te veel belasten, ruim schoeisel en als het nodig is een steunzool die het voetgewelf omhoog duwt. Daardoor ontstaat meer ruimte tussen de kopjes van de middenvoetsbeentjes. Als de pijn hinderlijk is, en dat komt voor, schrijven we soms tijdelijk een pijnstiller voor, zoals diclofenac. Tachtig procent van de mensen is met die conservatieve aanpak na twee of drie weken van het probleem verlost. Uit onderzoek weten we dat het neuroom in deze groep daadwerkelijk slinkt of verdwijnt. Dus als je de veroorzaker van de mechanische irritatie wegneemt, normaliseert het zenuwweefsel. De overige twintig procent komt eventueel in aanmerking voor chirurgische verwijdering van het neuroom. Met het neuroom wordt tevens het hele het zenuwtje verwijderd, dus je kunt er wat gevoelsverlies aan over houden. Maar ik heb nooit gehoord dat na de operatie de coördinatie of het loopvermogen is aangetast. Het verwijderde stukje weefsel wordt altijd microscopisch onderzocht, want er is een minieme kans dat het niet goedaardig is. Na de operatie moet je twee weken relatief rustig aan doen, maar je mag wel voorzichtig lopen. Na twee weken gaan de hechtingen eruit en kun je weer voorzichtig gaan hardlopen. Rond de 90 procent is na een operatie klachtenvrij.’

Lopen bepaalde mensen een groter risico?

‘Ja. De kwaal treft acht tot tien keer meer vrouwen dan mannen. Vermoed wordt dat het iets te maken heeft met de vrouwelijke hormonen. Verder neemt het risico duidelijk toe naarmate je ouder wordt. Bij jonge lopers zien we het zelden. Overgewicht maakt de kans ook groter.’

Kun je iets doen om te voorkomen dat je het krijgt?

‘Volgens mij niet echt. Misschien dat je de natuurlijke degeneratie van de ligamentjes in de voet vertraagt als je de voetspiertjes heel goed blijft trainen, maar nu speculeer ik. Ik zou me ook kunnen voorstellen dat barefoot runners het minder snel krijgen, omdat hun voeten sterker worden en omdat hun voetbeentjes tijdens de belasting niet ingepakt zitten. Ook dat is speculatie. Natuurlijk is veel lopen en springen altijd goed.’