Sport en de menstruatiecyclus

Als sportende vrouw is het belangrijk om je menstruatiecyclus te begrijpen. Dit kan je namelijk helpen om beter inzicht te krijgen in hoe je lichaam werkt en hoe je trainingen en prestaties daarmee samenhangen. De hormonen die gedurende de cyclus fluctueren, kunnen namelijk zowel positieve als negatieve effecten hebben op je prestaties, je herstel en op blessurerisico. Deze kennis geeft jou en je eventuele coach handvatten om op het juiste moment rekening te houden met jouw fysieke en mentale behoeften.

Een regelmatige menstruatiecyclus kan als een belangrijke indicator van je gezondheid dienen. Afwijkingen in je cyclus kunnen bijvoorbeeld wijzen op onderliggende factoren die invloed hebben op je welzijn en prestaties. Bij een onregelmatige of uitblijvende menstruatie, zoals bij Relatieve Energiedeficiëntie in Sport (RED-s), kunnen er extra risico’s ontstaan, waaronder een grotere kans op blessures, botontkalking en schildklierproblemen. In zulke gevallen kan het waardevol zijn om met je huisarts of de sportarts te overleggen.

Kortom, door aandacht te hebben voor je menstruatiecyclus en eventuele afwijkingen daarin, kun je je prestaties en gezondheid optimaliseren en mogelijke problemen vroegtijdig signaleren. Wees je daarbij vooral bewust dat het hebben van een cyclus normaal is en een teken is van een gezond lichaam. Wanneer je merkt dat je menstruatie uitvalt door het (vele) sporten en/of je veranderde voedingspatroon, is dat een signaal van je lichaam dat je uiterst serieus dient te nemen. Het NIET ongesteld worden als je (veel) sport is dus NIET iets wat ‘er gewoon bij hoort’ en dat je gewoon kunt accepteren. Dit kan op de korte en lange termijn enorme gevolgen hebben. Wees je hier van bewust en onderneem zo nodig actie!

Menstruatie is de medische term voor ongesteldheid. Sporters met een baarmoeder menstrueren als ze in de puberteit komen. In het begin is deze menstruatie vaak onregelmatig en is het heel normaal dat je soms een maand overslaat of dat je juist vaker ongesteld bent. Na verloop van tijd zullen de menstruaties steeds regelmatiger worden. De gemiddelde normale cyclusduur duurt 28 dagen. Daarbinnen stijgt en daalt de concentratie van verschillende hormonen om de baarmoeder voor te bereiden op een mogelijke zwangerschap.

De veranderingen in hormoonconcentraties leiden tot de volgende veranderingen in het vrouwelijke lichaam:

• Uit één van de eierstokken komt een eicel vrij. Dit noemen we ‘ovulatie’
• Als de eicel wordt bevrucht door een zaadcel, wordt de persoon zwanger. Het verdikte slijmvlies van de baarmoeder is klaar om de zwangerschap vast te houden
• Als er geen bevruchting plaatsvindt, wordt het baarmoederslijmvlies afgestoten en komt het uit de vagina als bloed en stukjes weefsel. Dit heet menstruatie.
• Het stijgen en dalen van de hormoonconcentraties heeft daarnaast nog andere effecten. Deze effecten kunnen het welzijn en presteren van vrouwen beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan stemmingswisselingen en het vasthouden van vocht.